7 xu hướng và bài học về tiền mã hóa cần biết vào năm 2026

Biên dịch: TechFlow

Năm 2025 tràn ngập những biến động và thay đổi chưa từng có. Chúng ta chào đón một vị Tổng thống Mỹ được cho là ủng hộ tiền mã hóa và trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, thị trường năm 2025 lại không đón nhận chu kỳ tăng giá như kỳ vọng, mà ngược lại trở thành “năm tàn sát” của toàn ngành.

• Phần lớn altcoin đã trải qua mức sụt giảm 80%-99% trong năm 2025

• Tỷ trọng vốn hóa thị trường của bitcoin trở lại mức năm 2019-2020 (trên 60%), thể hiện tốt hơn hầu hết các đồng coin khác

• Giá giao dịch của ethereum (ETH) gần như không khác biệt so với năm 2022

• Thị trường altcoin bị phân mảnh nghiêm trọng (có từ 40 đến 50 triệu loại coin trên thị trường)

• Dù liên tục có tin tức tích cực trong ngành (như khung pháp lý rõ ràng hơn, ETF được phê duyệt, doanh nghiệp ứng dụng blockchain, tổ chức đầu tư vào BTC, ETH và altcoin...), nhưng thị trường chứng khoán năm 2025 lại hoàn toàn vượt trội so với thị trường crypto

Dù trải qua đau đớn và biến động, năm 2025 vẫn được nhiều người coi là “năm trưởng thành” của ngành, nhưng cũng chứng kiến làn sóng lớn các nhà đầu tư và người làm nghề rời bỏ thị trường.

Vậy, đối với những ai vẫn kiên trì ở lại lĩnh vực crypto, dưới đây là những nội dung then chốt cần nắm rõ trước khi bước sang năm 2026:

Hãy cùng đi sâu phân tích ↓

Thị trường dự đoán: Công cụ giao dịch đa năng

Thị trường dự đoán đã trở thành một trong những lĩnh vực phát triển nhanh nhất năm 2025 — khối lượng giao dịch danh nghĩa hàng tuần lần đầu tiên đạt 3.8 tỷ USD, Polymarket, Kalshi và Opinion trở thành các nền tảng thống trị lĩnh vực này.

Dù tranh cãi về việc “thị trường dự đoán có phải là cờ bạc hay không” vẫn tiếp diễn, Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Mỹ (CFTC) coi đây là các hợp đồng sự kiện hoặc quyền chọn nhị phân dựa trên kết quả sự kiện thực tế. Lập trường thân thiện với đổi mới của CFTC, cùng với nhu cầu đặt cược/dự đoán tăng cao, đã thúc đẩy khối lượng giao dịch thị trường dự đoán tăng trưởng nhanh chóng trong năm 2025.

Xét dưới góc độ công cụ giao dịch, thị trường dự đoán thể hiện sự linh hoạt cực lớn. Nó có thể được coi là một công cụ quyền chọn tối ưu hóa trải nghiệm người dùng hơn (dù vẫn còn hạn chế về thanh khoản).

Bạn có thể giao dịch đòn bẩy trên bất kỳ thị trường nào, chọn đặt cược theo hướng “có/không”, sử dụng như công cụ phòng ngừa rủi ro (bằng cách nắm giữ vị thế spot ở nơi khác), hoặc thực hiện chiến lược delta trung tính (phân bổ đều cổ phần “có/không” trên thị trường) để kiếm lợi nhuận và nhận thưởng airdrop tiềm năng.

Quyền chọn bán được bảo đảm bằng tiền mặt & Quyền chọn mua được bảo đảm bằng tài sản

Hai chiến lược quyền chọn này rất phù hợp với nhà đầu tư muốn quản lý danh mục đầu tư một cách thận trọng hơn.

Thay vì mua vào hoặc bán nhanh altcoin khi giá giảm, bạn có thể bán quyền chọn mua hoặc quyền chọn bán để tạo dòng tiền. Nếu giá đạt mục tiêu, bạn có thể mua vào hoặc bán ra altcoin ở mức giá thấp; nếu giá không đạt mục tiêu, bạn sẽ nhận lại vốn gốc.

Đây là một trong những cách tốt nhất để tạo ra lợi suất hàng năm (APR) cao cho altcoin hoặc stablecoin của bạn.

Điều duy nhất cần lưu ý là vốn gốc của bạn sẽ bị khóa trong một khoảng thời gian (thường là 3-5 tuần), nhưng bạn sẽ nhận được phí quyền chọn (premium) ngay khi bán quyền chọn mua hoặc bán.

Kiệt sức về câu chuyện + Cổ phần vs Token = Quay lại giá trị cốt lõi

Tốc độ luân chuyển các câu chuyện thị trường tăng lên đáng kể, những chủ đề nóng từng kéo dài hàng tuần hoặc hàng tháng giờ đây chỉ tồn tại tối đa vài ngày.

Cộng đồng crypto (CT) đang chuyển từ việc chạy theo câu chuyện sang tập trung vào các yếu tố cơ bản thực sự (ví dụ: số lượng người dùng, doanh thu, chỉ số tăng trưởng). Thị trường có xu hướng đánh giá các chỉ số kinh doanh thực tế và xác định rõ mối liên hệ giá trị giữa doanh nghiệp và token.

Tuy nhiên, năm nay trong cuộc chiến giữa cổ phần và token, chúng ta đã chứng kiến quá nhiều tình huống hỗn loạn, đặc biệt trong lĩnh vực mua bán & sáp nhập (M&A):

• Pumpfun mua lại Padre (công cụ giao dịch), nhưng hoàn toàn bỏ qua quyền lợi của holder token Padre. Sau khi công bố thương vụ, token PADRE giảm 50%-80%, gây phản ứng dữ dội trong cộng đồng. Để xoa dịu, Pumpfun hứa sẽ airdrop token PUMP cho holder PADRE dựa trên giá trị nắm giữ trước khi công bố thương vụ.

• Circle mua lại Axelar, nhưng cũng phớt lờ holder token Axelar. Sau thương vụ, token AXL giảm mạnh. Đây là tin tức mới nhất, chưa rõ diễn biến tiếp theo, nhưng cộng đồng đã rất phẫn nộ (và điều này hoàn toàn dễ hiểu).

Tranh cãi giữa cổ phần và holder token ngày càng gay gắt, điều này dẫn chúng ta đến một vấn đề sâu xa hơn…

Tổ chức quản trị thị trường & Token sở hữu

MetaDAO đã ra mắt một nền tảng ICO công bằng, minh bạch và không thể thao túng, với các đặc điểm như lưu thông cao, cấu trúc FDV (giá trị pha loãng hoàn toàn) tương đối thấp, không có phân bổ cho VC hay private sale. Ngoài ra, còn có các cơ chế như mở khóa cho team dựa trên hiệu suất và khả năng thu hồi vốn tiềm năng.

Cấu trúc này trao cho holder token quyền sở hữu, kiểm soát và lợi ích thực sự, giải quyết hiệu quả các vấn đề như dự án bỏ chạy, xả token, thao túng nội bộ và mua bán không minh bạch.

Colosseum (một tổ chức độc lập thúc đẩy hệ sinh thái Solana) gần đây đã ra mắt “STAMP” (Giao thức Token Đơn giản, cơ chế bảo vệ thị trường), một hợp đồng đầu tư mới kết hợp giữa gọi vốn VC private và ICO công khai MetaDAO, đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư và đồng bộ với quản trị on-chain của MetaDAO.

Mô hình MetaDAO đã khai sinh ra một phân loại mới là “token sở hữu”, các dự án này được khởi động qua ICO của MetaDAO. Nhiều dự án đã lên sàn thể hiện sức mạnh vượt trội — ví dụ Umbra, Omnipair và Avici, đều có nhu cầu lớn trong giai đoạn gọi vốn và token của họ đã vượt trội so với thị trường năm 2025.

Nhờ mô hình MetaDAO, vị thế của holder token được nâng cao, họ thực sự có tiếng nói và quyền sở hữu dự án. Doanh thu và phí của dự án không còn chảy về cổ đông mà trực tiếp mang lại lợi ích cho holder token.

Xu hướng tổ chức quản trị thị trường và token sở hữu nhiều khả năng sẽ kéo dài đến năm 2026, đồng thời đan xen với các xu hướng tiếp theo…

Sự trỗi dậy của chứng khoán hóa token

Thanh khoản on-chain bị hạn chế, sự chú ý của nhà đầu tư dần chuyển sang các yếu tố cơ bản, doanh thu, mua lại... Trong khi đó, doanh nghiệp bắt đầu sử dụng stablecoin, ngày càng nhiều tổ chức đổ vốn vào crypto, và gần đây, chứng khoán hóa token (Tokenized Securities) trở nên dễ dàng và khả thi hơn bao giờ hết, đặc biệt với các tổ chức được quản lý.

Ngày 11/12/2025, lĩnh vực chứng khoán hóa token đã có một bước đột phá về pháp lý. Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) đã phát hành thư “không hành động” (No-Action Letter), xác nhận sẽ không thực thi pháp lý với chương trình thử nghiệm chứng khoán hóa token của công ty con DTC thuộc DTCC (Công ty Lưu ký và Thanh toán Mỹ). Thử nghiệm này bao gồm token hóa cổ phiếu thành phần chỉ số Russell 1000, trái phiếu chính phủ Mỹ và các ETF lớn.

Cơ chế này trong giai đoạn thử nghiệm (từ nửa cuối 2026, kéo dài ba năm) sẽ thực hiện token hóa tập trung tuân thủ qua DTC, hướng hoạt động về hạ tầng được quản lý thay vì các giải pháp phi tập trung hoàn toàn.

Điều này có nghĩa là từ năm 2026, chúng ta sẽ chứng kiến nhiều dự án chứng khoán hóa token hơn, đồng thời nhu cầu với cổ phiếu token hóa sẽ tăng, thúc đẩy sự hội tụ giữa tài chính truyền thống (TradFi) và tài chính phi tập trung (DeFi).

Sản phẩm crypto tiêu dùng & Hợp đồng vĩnh cửu trở thành lõi của crypto

Năm 2025, các sản phẩm crypto hướng tới người tiêu dùng và hợp đồng vĩnh cửu (Perps) trở thành tâm điểm của ngành:

• Pumpfun đạt đỉnh cao vào 2024-2025

• Virtuals áp dụng mô hình tương tự, nhưng tích hợp thêm câu chuyện AI agent hoàn toàn mới

• Zora cũng thử nghiệm tương tự trong lĩnh vực token hóa nội dung, nhận được sự ủng hộ từ Jesse

• Collectibles, Fantasy Football, thị trường dự đoán đều cực kỳ phổ biến trong năm 2025

Đây đều là các sản phẩm hướng tới người tiêu dùng, vừa mang lại trải nghiệm thú vị cho crypto-natives, vừa thu hút người dùng ngoài ngành (như người chơi thị trường dự đoán) kiếm tiền khi giải trí.

Bản chất crypto giống như một trò chơi, giao dịch cũng là một hình thức giải trí. Vì vậy, những sản phẩm tiêu dùng mới lạ, kết hợp tốt hai yếu tố này thường dễ dàng nổi bật.

Hợp đồng vĩnh cửu (Perps) cũng có sức hút tương tự, vì cho phép người dùng đặt cược chính xác vào biến động giá tài sản.

Nếu bạn theo dõi các chỉ số then chốt của thị trường dự đoán và hợp đồng vĩnh cửu, bạn sẽ thấy cả hai đều đạt mức cao nhất lịch sử (ATH) trong năm 2025. Những con số này như “gào thét” rằng điểm phù hợp thị trường sản phẩm (PMF) của crypto đã xuất hiện: khối lượng giao dịch danh nghĩa hàng tuần của thị trường dự đoán đạt 3.8 tỷ USD, còn hợp đồng vĩnh cửu lên tới 340 tỷ USD/tuần (1.3 nghìn tỷ USD/tháng, kỷ lục lịch sử).

Đó là lý do tại sao mọi người lại đổ xô tham gia các nền tảng như Hyperliquid, Lighter, Aster, Polymarket và Opinion. Khối lượng hoạt động khổng lồ, nhu cầu lớn và dòng vốn mạnh mẽ trực tiếp chuyển hóa thành định giá cao hơn và nhiều phần thưởng airdrop hơn.

Sản phẩm crypto tiêu dùng cũng đầy tiềm năng, nhưng năm 2025 chúng ta vẫn chưa thấy sản phẩm tiêu dùng nào thực sự bền vững. Sportsdotfun (SDF) có đà tăng trưởng tốt ở giai đoạn đầu, hiện đang gọi vốn cộng đồng trên Legion và Kraken. Dù tương lai của lĩnh vực này còn chưa rõ ràng, nhưng hiện tại rất đáng kỳ vọng.

Điều rút ra là, nếu bạn muốn tìm lợi thế trong thị trường này, hãy đầu tư vào nền tảng (như thị trường dự đoán, hợp đồng vĩnh cửu, sản phẩm crypto tiêu dùng) hoặc chủ động tham gia các lĩnh vực sau:

• Học cách giao dịch hợp đồng vĩnh cửu

• Dự đoán trên thị trường dự đoán

• Sử dụng sản phẩm crypto tiêu dùng

Thông qua thực hành, bạn sẽ hiểu thị trường hơn và tìm ra lợi thế cạnh tranh của mình. Nếu không…

Bạn có thể trở thành một “người kể chuyện”

Đúng vậy, giờ đây cả Wall Street Journal (WSJ), Thung lũng Silicon và các chuyên gia công nghệ đều bắt đầu quan tâm đến vai trò “người kể chuyện” (Storyteller).

Trong lĩnh vực crypto, điều này thực ra đã quá quen thuộc. Chúng ta có “Yappers”, KOL và Storyteller, họ đã thảo luận về các dự án, xây dựng cộng đồng crypto trong nhiều năm (thậm chí trước cả khi Kaito đưa ra khái niệm “Yapper”).

Nhưng hiện tại, dường như cả thế giới đều nhận ra tầm quan trọng của việc sở hữu câu chuyện đúng, truyền tải thương hiệu, sản phẩm và định vị một cách phù hợp.

Tuy nhiên, vai trò của Storyteller vượt xa “Yapper”. Hiện nay trong crypto, nhiều “Yapper” chỉ đơn giản copy-paste nội dung để “tạo sự hiện diện”, chứ không thực sự học hỏi và hiểu những gì họ đang nói.

Điều này tạo cơ hội cho những ai thực sự hiểu ngành, có chuyên môn hoặc ham học hỏi — dù là trong cộng đồng crypto (CT) hay các lĩnh vực rộng lớn hơn.

Những người kể chuyện giỏi có thể mở rộng ảnh hưởng thương hiệu cá nhân, cuối cùng có quyền tự do lựa chọn: phát triển độc lập hoặc được các startup, dự án phù hợp “acqui-hire”.

Năm 2025, chúng ta đã thấy nhiều ví dụ thành công cho động lực này. Ví dụ, Kalshi đã tuyển dụng các nhân vật nổi tiếng trong cộng đồng crypto, một số dự án crypto khác thì xây dựng thương hiệu và thu hút người dùng thông qua các chương trình hợp tác, đại sứ (chia sẻ huy hiệu, v.v.).

Nếu bạn giỏi kể chuyện, đây chính là thời đại của bạn!

Tóm tắt cốt lõi

Thị trường crypto 2024-2025 giống như trò chơi “Monopoly”;

Còn năm 2026 sẽ giống như sân chơi của doanh nghiệp, startup và các chuyên gia tài chính mặc vest — ít trò chơi kiểu “Monopoly”, ít cơ hội kiếm tiền dễ dàng, cũng ít các câu chuyện đơn thuần “giá tăng”.

Tương lai sẽ tập trung nhiều hơn vào yếu tố cơ bản, lợi ích đồng thuận, tích lũy giá trị và đòn bẩy lãi kép. Nếu bạn không xây dựng được lợi thế cạnh tranh thực sự, dù là OG, bạn cũng có thể trở thành “bagholder” cho người khác.

Lợi thế cạnh tranh của bạn có thể là bất kỳ điều nào sau đây:

• Có tư duy sáng suốt, không bị ảo tưởng che mắt;

• Giỏi kể chuyện;

• Xây dựng sản phẩm chất lượng mà mọi người thực sự cần;

• Nhạy bén với xu hướng;

• Giao dịch lý trí, không bị cảm xúc chi phối.

Kiên trì, tìm ra lợi thế của mình, bạn sẽ được đền đáp xứng đáng.

Cảm ơn bạn đã đọc! Nếu bạn muốn biết quan điểm của tôi về một số dự án và những suy nghĩ thẳng thắn hơn, hãy xem chuyên mục The After Hour của tôi trên Substack.