Ngày phát hành: 19 tháng 12 năm 2025
Tác giả: Ban biên tập BlockBeats
Trong 24 giờ qua, thị trường tiền mã hóa đã diễn ra sôi động trên nhiều phương diện. Các chủ đề chính tập trung vào sự khác biệt về tiến độ phát hành token và chiến lược mua lại của các dự án Perp DEX, cùng với các cuộc thảo luận ngày càng sôi nổi xoay quanh kỳ vọng thời gian TGE của Lighter và liệu việc mua lại của Hyperliquid có làm ảnh hưởng đến sự phát triển dài hạn hay không. Về mặt phát triển hệ sinh thái, hệ sinh thái Solana chứng kiến những nỗ lực hiện thực hóa DePIN, Ethereum đồng thời thúc đẩy thay đổi cấu trúc phí DEX và nâng cấp lớp giao thức AI, trong khi stablecoin và hạ tầng hiệu suất cao đang tăng tốc kết nối với tài chính truyền thống.
I. Chủ đề chính
1. Đề xuất đốt UNI bước vào vòng bỏ phiếu cuối cùng: Căn chỉnh quản trị hay chỉ là sửa chữa câu chuyện?
Đề xuất "Unification" do nhà sáng lập Uniswap Hayden Adams đệ trình đã bước vào giai đoạn bỏ phiếu quản trị cuối cùng, bắt đầu từ tối ngày 19 tháng 12 và kéo dài đến ngày 25 tháng 12.
Đề xuất này dự kiến sẽ đốt 100 triệu UNI, đồng thời kích hoạt công tắc phí mainnet v2, v3 (cũng như phí Unichain), và thông qua cấu trúc pháp lý DUNA tại Wyoming, giúp Uniswap Labs và quản trị giao thức được căn chỉnh rõ ràng hơn về mặt pháp lý.
Tranh cãi trong cộng đồng quốc tế không tập trung vào việc "có nên đốt hay không", mà hướng đến sự thay đổi bản chất của quản trị: Một số ý kiến cho rằng đây là một "quang học quản trị" được thiết kế kỹ lưỡng, cho rằng Labs đang tái kiểm soát chương trình nghị sự tại các thời điểm then chốt, làm suy yếu tính độc lập của DAO; trong khi những người ủng hộ nhấn mạnh ý nghĩa tiềm năng của việc nội bộ hóa MEV và dòng phí quay lại, coi đây là bước cần thiết để Uniswap hướng tới nền kinh tế token bền vững.
Một số quan điểm thận trọng hơn chỉ ra rằng Uniswap Labs trước đây đã thu được giá trị kinh tế lớn, trái ngược với các giao thức như Aave đang dần chuyển doanh thu về DAO, do đó cần đánh giá hợp lý sự điều chỉnh quản trị dưới "gánh nặng lịch sử" này. Nhìn chung, đề xuất này được xem là cột mốc quan trọng trong việc chuyển đổi mô hình kinh tế của Uniswap, nhưng đồng thời cũng một lần nữa phơi bày vấn đề ranh giới mờ nhạt giữa Labs và DAO ở các dự án DeFi hàng đầu.
2. Tranh cãi về định giá LIDO: Nghịch lý token quản trị với TVL cao và vốn hóa thấp
Là giao thức staking thanh khoản lớn nhất trên Ethereum, Lido hiện chiếm khoảng 25% thị phần, TVL vượt 26 tỷ USD, doanh thu hàng năm khoảng 75 triệu USD, quy mô ngân quỹ khoảng 170 triệu USD, nhưng vốn hóa token quản trị LDO đã giảm xuống dưới 500 triệu USD, gây ra nhiều nghi vấn trong cộng đồng.
Trọng tâm thảo luận xoay quanh một vấn đề cốt lõi: Trong điều kiện không chia cổ tức, không thể trực tiếp thu dòng tiền, liệu token quản trị có còn cơ sở định giá hợp lý?
Một số ý kiến cho rằng giá trị nội tại của LDO gần như bằng 0, cho rằng gần như không có mối liên hệ trực tiếp giữa doanh thu giao thức và người nắm giữ token; cũng có người cho rằng giá yếu kéo dài là do APR staking ETH giảm, cạnh tranh trong mảng restaking gia tăng, và kỳ vọng thị phần trong tương lai giảm.
Những phép so sánh mạnh mẽ hơn còn ví Lido như "Linux của thế giới crypto", tỷ lệ sử dụng cao nhưng thiếu dòng giá trị quay lại. Ở góc nhìn bullish, biến số duy nhất được nhắc đi nhắc lại là cơ chế mua lại có thể được khởi động vào Q1/2026, cùng với những thay đổi cấu trúc liên quan đến ETH ETF sau khi nâng cấp v3.
Trong toàn bộ tranh luận, tỷ lệ TVL/vốn hóa của Lido đã đạt khoảng 52:1, một lần nữa làm nổi bật sự lệch pha lâu dài giữa "vị thế hạ tầng" và "khả năng thu giá trị" của token quản trị DeFi.
3. CZ chia sẻ lại thảo luận về chuyển khoản riêng tư: Minh bạch on-chain đang trở thành rào cản thanh toán?
Cựu CEO Binance CZ đã chia sẻ lại bài đăng của Ignas về vấn đề riêng tư trong thanh toán crypto, chỉ ra rằng hiện tại các giao dịch on-chain sẽ phơi bày toàn bộ lịch sử giao dịch, trong ngắn hạn người dùng chỉ có thể tạm thời tránh bị truy vết thông qua sàn tập trung, nhưng rõ ràng đây không phải giải pháp lâu dài. Bài chia sẻ này nhanh chóng làm bùng nổ thảo luận, chủ đề chuyển từ "riêng tư có quan trọng không" sang "đã có công cụ khả thi chưa", và trở thành màn trình diễn tập trung các giải pháp riêng tư.
Nhiều dự án và người ủng hộ nhân cơ hội giới thiệu các giải pháp như Railgun, Zcash, các stablecoin dựa trên ZK, các chain kiến trúc UTXO..., nhấn mạnh ưu thế chi phí thấp hoặc riêng tư gốc; cũng có người dùng hài hước từ trải nghiệm thanh toán hàng ngày, cho rằng với cấu trúc sổ cái minh bạch hiện tại, mua một ly cà phê bằng crypto gần như là công khai toàn bộ tài sản của mình.
Bài chia sẻ của CZ càng khuếch đại tiếng vang, khiến chủ đề này lan rộng từ giới kỹ thuật sang nhóm người dùng giao dịch và thanh toán rộng lớn hơn. Nhìn chung, cuộc thảo luận này một lần nữa làm nổi bật sự căng thẳng ngày càng tăng giữa thiết kế on-chain hoàn toàn minh bạch và các kịch bản thanh toán thực tế.
4. Tranh cãi về hiệu suất node xác thực: Dữ liệu hay câu chuyện?
Tranh cãi về hiệu suất client thực thi của Ethereum tiếp tục nóng lên trong ngày qua. Client mới Tempo tự nhận là "client thực thi nhanh nhất", nhưng dữ liệu kiểm thử cộng đồng cho thấy hiệu suất của nó chỉ bằng khoảng 1/10 Nethermind, làm dấy lên nghi ngờ rộng rãi về tính xác thực của quảng bá này.
Cuộc thảo luận nhanh chóng mở rộng từ một dự án sang vấn đề phổ quát hơn: Trong hệ sinh thái node và Layer2, việc trình bày hiệu suất nên dựa vào câu chuyện marketing hay phải dựa trên dữ liệu có thể tái lập nghiêm ngặt.
Một số nhà phát triển nhấn mạnh nên lấy benchmark công khai và môi trường vận hành thực tế làm tiêu chuẩn đánh giá, phản đối việc công bố dữ liệu mập mờ hoặc chọn lọc; cũng có người nhân dịp bàn về sự đa dạng client Ethereum, chỉ ra sự cân bằng giữa ngôn ngữ, lộ trình triển khai với hiệu suất, độ ổn định và chi phí bảo trì.
Nhìn chung, tranh cãi này phản ánh sự kiên nhẫn của cộng đồng validator và hạ tầng đối với "thần thoại hiệu suất" đang giảm dần, thị trường đang dần yêu cầu đưa thảo luận trở lại tầng kỹ thuật có thể kiểm chứng.
II. Động thái hệ sinh thái chính
1. Solana: Công ty năng lượng với doanh thu định kỳ 300 triệu USD/năm tham gia DePIN
Công ty năng lượng Fuse Energy thông báo đã hoàn thành vòng gọi vốn B trị giá 70 triệu USD, do Lowercarbon và Balderton dẫn đầu, định giá công ty tăng lên 5 tỷ USD, doanh thu định kỳ hàng năm (ARR) đã đạt 300 triệu USD. Fuse cho biết sẽ thúc đẩy thương mại hóa công nghệ mới thông qua mô hình DePIN, đồng thời nâng cao hiệu quả vận hành của mình.
Trong các cuộc thảo luận liên quan, có ý kiến cho rằng trường hợp này cho thấy các doanh nghiệp lớn có dòng tiền ổn định bắt đầu áp dụng DePIN một cách hệ thống, khởi động vòng quay cung ứng bằng khuyến khích token, giảm ma sát thanh toán và địa lý, đồng thời cắt giảm chi phí mở rộng, có thể tạo ra tác động lan tỏa cho ngành crypto trong vài năm tới. Một số thành viên cộng đồng vẫn nghi ngờ về việc DePIN thực sự nâng cao hiệu quả thương mại như thế nào, cho rằng hiệu quả cần được kiểm chứng qua thực tiễn. Nhìn chung, sự kiện này được xem là tín hiệu nữa cho thấy hệ sinh thái Solana đang thu hút các doanh nghiệp thực sự tham gia vào hướng DePIN, củng cố không gian tưởng tượng giao thoa giữa năng lượng và hạ tầng crypto.
2. Ethereum: Thay đổi cấu trúc phí DEX và nâng cấp lớp giao thức AI song song
Trong lĩnh vực DEX, dữ liệu mới nhất cho thấy tỷ trọng doanh thu phí của Curve trên Ethereum DEX đã tăng đáng kể, thậm chí có thời điểm vượt qua Uniswap. Thảo luận cộng đồng chỉ ra rằng tỷ trọng phí của Uniswap đã giảm rõ rệt so với năm ngoái, trong khi Curve phục hồi nhanh từ mức thấp trước đó, được một số ý kiến xem là ví dụ điển hình cho sự phục hồi cấu trúc phí DeFi năm 2025; tuy nhiên, cũng có ý kiến nhắc nhở rằng lợi nhuận thực tế của holder veCRV không cải thiện tương ứng, mối quan hệ giữa token quản trị và doanh thu giao thức vẫn còn lệch pha về cấu trúc.
Đồng thời, ERC-8004 (Trustless Agents, đại lý không cần tin cậy) xác nhận sẽ ra mắt mainnet Ethereum vào ngày 16 tháng 1. Đề xuất này được đưa ra vào tháng 8 năm 2025, nhằm cung cấp lớp tin cậy phi tập trung cho các AI agent tự trị, cho phép chúng hoàn thành việc phát hiện, lựa chọn và tương tác mà không cần thiết lập niềm tin trước, được xem là giao thức then chốt xây dựng "nền kinh tế đại lý" mở. ERC-8004 do các thành viên MetaMask, Ethereum Foundation, Google và Coinbase đồng soạn thảo, được đội ngũ dAI mới thành lập của Ethereum Foundation thúc đẩy trọng điểm, đã thu hút hơn 150 dự án tham gia xây dựng, cộng đồng hơn 1.000 người, trở thành một trong những đề xuất được thảo luận nhiều nhất trên diễn đàn Ethereum Magicians.
Một số ý kiến cộng đồng cho rằng giao thức này đánh dấu việc Ethereum đang cố gắng trở thành xương sống thanh toán và điều phối cho AI agent, nhưng sự cân bằng giữa trải nghiệm người dùng, bảo mật và phi tập trung vẫn cần được kiểm nghiệm qua vận hành thực tế trên mainnet.
3. Perp DEX: Kỳ vọng TGE phân hóa và tranh cãi chiến lược mua lại song hành
Thay đổi thời gian TGE của Lighter: Kỳ vọng thị trường phân hóa mạnh
Theo dữ liệu Polymarket do zoomerfied chia sẻ, xác suất Lighter không tiến hành TGE trong năm 2025 là 35%, còn ngày 29 tháng 12 năm 2025 được xem là ngày phát hành có khả năng cao nhất hiện tại. Biểu đồ liên quan cho thấy xác suất này tăng liên tục từ mức thấp nhất ngày 15 tháng 12, đạt 35% vào ngày 18 tháng 12, đồng thời có một số điều chỉnh giảm nhẹ.
Dự báo này gây ra chia rẽ trong cộng đồng, có người nghi ngờ tính hiệu quả và giá trị diễn giải của thông tin, cũng có người cho rằng trong bối cảnh thị trường hiện tại, TGE trong năm thiếu động lực thực tế, hoãn sang đầu năm 2026 hợp lý hơn. Một số ý kiến khác chỉ ra cuối tháng 12 trùng dịp nghỉ lễ, mức độ quan tâm thị trường hạn chế, dù phát hành token cũng khó tạo động lực hiệu quả. Nhìn chung, thảo luận về thời điểm phát hành Lighter thể hiện rõ sự bất định, phản ánh sự dao động liên tục của thị trường đối với tiến độ và khẩu vị rủi ro của dự án Perp DEX.
Dự án mới Perpetuals trong hệ sinh thái Hype: Đường đua hợp đồng vĩnh viễn tiếp tục mở rộng
Perpetuals, dự án Perp mới ra mắt trong hệ sinh thái Hyperliquid (Hype), tập trung vào giao dịch hợp đồng vĩnh viễn phi tập trung, nhấn mạnh đổi mới thiết kế về cơ chế đòn bẩy và khuyến khích thanh khoản. Dù chi tiết công bố còn hạn chế, cộng đồng nhìn chung coi đây là sự mở rộng bản đồ phái sinh hiện có của Hype, đồng thời tạo ra cạnh tranh tiềm năng với các dự án như Lighter.
Một số thảo luận cho rằng dự án này có thể phối hợp với hệ thống điểm thưởng hoặc cơ chế cross-chain trong hệ sinh thái Hype, thúc đẩy di chuyển người dùng và tăng hoạt động giao dịch. Nhìn chung, sự xuất hiện của Perpetuals được xem là tín hiệu hệ sinh thái Hype tiếp tục mở rộng, đồng thời làm tăng cạnh tranh sản phẩm và cơ chế trong đường đua Perp DEX.
Mua lại hay đầu tư tăng trưởng? Chiến lược mua lại của Hype gây tranh cãi cấu trúc
Xung quanh chiến lược mua lại $HYPE liên tục của Hyperliquid, cộng đồng xuất hiện sự phân hóa rõ rệt.
Một số ý kiến cho rằng Hyperliquid đã chi khoảng 1 tỷ USD cho mua lại token, nhưng tác động lên giá dài hạn hạn chế, cho rằng số tiền này nên đầu tư vào xây dựng tuân thủ và rào cản cạnh tranh, để đối phó với áp lực từ các tổ chức tài chính truyền thống như Coinbase, Robinhood, Nasdaq có thể tham gia thị trường hợp đồng vĩnh viễn trong tương lai, đồng thời cảnh báo mua lại có thể trở thành nguồn rủi ro cấu trúc sau năm 2026.
Ngược lại, có ý kiến cho rằng trong chu kỳ hiện tại, mua lại là một trong số ít biện pháp hỗ trợ cấu trúc có tính chắc chắn, không chỉ giúp ổn định kỳ vọng token mà còn chuyển dòng tiền nền tảng trực tiếp về token, xây dựng rào cản chống suy thoái; cũng có ý kiến cho rằng mua lại không nhất thiết loại trừ đầu tư tăng trưởng, quan trọng là cân bằng phân bổ vốn. Tranh cãi chung phản ánh sự cân nhắc liên tục của dự án DeFi giữa "mua lại ổn định giá" và "mở rộng dài hạn", đồng thời phản ánh bài toán chiến lược mà các dự án Perp DEX phải đối mặt khi áp lực cạnh tranh từ TradFi ngày càng gần.
4. Khác
Ở tầng hạ tầng, MegaETH thông báo mainnet Frontier chính thức mở cửa cho nhà phát triển và dự án.
Mạng lưới này đã hoạt động vài tuần, giai đoạn đầu chủ yếu thử nghiệm với các đội ngũ hạ tầng như LayerZero, EigenDA, Chainlink, RedStone, Alchemy, Safe..., hiện bắt đầu hỗ trợ kiểm thử áp lực rộng rãi hơn và mở khóa các ứng dụng thời gian thực đầu tiên. Thông tin liên quan cho thấy MegaETH sử dụng phương pháp kiểm thử và quan sát khá minh bạch, đã tích hợp các công cụ explorer và phân tích dữ liệu như Blockscout, Dune, Growthepie, đồng thời bổ sung các giải pháp trực quan cộng đồng như MiniBlocksIO và Swishi.
Trong thảo luận cộng đồng, có ý kiến coi đây là giai đoạn then chốt "chuyển từ chạy thử sang tải thực", cũng có ý kiến nhấn mạnh chuỗi hiệu suất cao muốn thực hiện cam kết vẫn phụ thuộc vào việc oracle và hạ tầng dữ liệu có theo kịp hay không. Nhìn chung, lần mở cửa này được xem là cột mốc quan trọng MegaETH chuyển từ giai đoạn thử nghiệm sang môi trường sản xuất, mục tiêu là hỗ trợ các ứng dụng crypto đòi hỏi hiệu suất cực cao.
Ở hướng stablecoin, SoFi Bank thông báo ra mắt stablecoin dự trữ toàn phần SoFiUSD, trở thành ngân hàng bán lẻ quốc gia đầu tiên phát hành stablecoin trên blockchain công khai không cần cấp phép.
Theo thông báo chính thức, SoFiUSD được định vị là hạ tầng stablecoin cho ngân hàng, fintech và nền tảng doanh nghiệp, hiện chủ yếu dùng cho thanh toán nội bộ và dự kiến sẽ mở dần cho toàn bộ người dùng SoFi.
Thảo luận cộng đồng một mặt tập trung vào mức độ phù hợp sản phẩm với thị trường và thách thức thanh khoản, mặt khác cũng chỉ ra ý nghĩa ở tầng hạ tầng: tái cấu trúc quy trình thanh toán fintech thông qua Galileo, thực hiện thanh toán tức thì 7×24 giờ, giảm chi phí ứng trước và đối soát, đồng thời kiếm lợi nhuận thả nổi từ đầu tư trái phiếu Mỹ. Tiến triển này được xem là tín hiệu kết nối sâu hơn giữa hệ thống ngân hàng truyền thống và blockchain, làm nổi bật sự tăng tốc của stablecoin thân thiện với quy định.
Đồng thời, Visa tiết lộ quy mô vận hành hàng năm của thử nghiệm thanh toán stablecoin đã đạt 3.5 tỷ USD, các hoạt động liên quan đã chuyển từ giai đoạn thử nghiệm ý tưởng sang tín hiệu thị trường có thể quan sát được.
Visa cũng công bố hai sáng kiến: Thứ nhất, ra mắt dịch vụ tư vấn stablecoin toàn cầu thông qua Visa Consulting & Analytics, hỗ trợ các tổ chức tài chính đánh giá mức độ phù hợp thị trường và lộ trình triển khai; thứ hai, hỗ trợ các nhà phát hành và đơn vị chấp nhận thanh toán tại Mỹ thực hiện thanh toán 7×24 giờ qua USDC của Circle và mạng lưới Visa, Cross River Bank và Lead Bank đã triển khai đầu tiên, nhiều tổ chức khác dự kiến sẽ kết nối vào năm 2026. Thảo luận cộng đồng tập trung vào tác động của mô hình này đối với quản lý vốn lập trình và hiệu quả thanh khoản, nhìn chung được xem là bước tiến quan trọng của các ông lớn thanh toán truyền thống trong việc tăng tốc tích hợp blockchain.
Bên cạnh đó, stablecoin PYUSD của PayPal và USDAI thông báo hợp tác, mục tiêu nâng cao khả năng tương tác và thanh khoản tổng thể giữa các stablecoin.
Thông tin liên quan tập trung vào tiềm năng hợp tác giữa hai bên trong chuyển tiền cross-chain, pool thanh khoản hoặc tích hợp các kịch bản thanh toán. Cộng đồng nhìn nhận hợp tác kiểu này giúp giảm chi phí ma sát giữa các hệ sinh thái stablecoin khác nhau, thúc đẩy sử dụng phối hợp trong DeFi và hệ thống thanh toán, phản ánh đường đua stablecoin đang chuyển từ cạnh tranh đơn lẻ sang giai đoạn phát triển mang tính liên minh hơn.
