Năm biểu đồ giúp bạn hiểu: Mỗi lần có biến động chính sách, thị trường sẽ đi về đâu?

Sau đợt siết chặt quản lý này, liệu đây là dấu hiệu báo trước cho một đợt giảm giá sắp tới, hay lại là điểm khởi đầu của một lần “tin xấu ra hết”? Hãy cùng nhìn lại năm cột mốc chính sách then chốt để hiểu rõ quỹ đạo sau cơn bão.

Tác giả: Viee, Amelia, Denise, đội ngũ nội dung Biteye

Gần đây, bảy hiệp hội tài chính lớn tại Trung Quốc đại lục đã phát hành cảnh báo rủi ro mới nhất, chỉ đích danh các loại tài sản ảo như stablecoin, RWA, coin rác... Hiện tại, bitcoin dù chưa có biến động rõ rệt, nhưng tâm lý thị trường đang nguội lạnh, tài khoản thu hẹp, USDT giao dịch OTC bị chiết khấu, khiến nhiều người nhớ lại những lần siết chặt chính sách trước đây.

Từ năm 2013 đến nay, quản lý đối với lĩnh vực crypto tại Trung Quốc đại lục đã kéo dài 12 năm. Chính sách liên tục được ban hành, thị trường liên tục phản ứng. Bài viết này sẽ đi theo dòng thời gian, tổng kết phản ứng của thị trường tại các cột mốc chính sách quan trọng, đồng thời làm rõ một vấn đề: Sau khi chính sách được thực thi, thị trường crypto sẽ chìm vào im lặng, hay sẽ tích lũy sức mạnh để bứt phá trở lại?

Năm 2013: Bitcoin được định nghĩa là “hàng hóa ảo”

Ngày 5 tháng 12 năm 2013, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cùng bốn bộ ngành khác đã ban hành “Thông báo về việc phòng ngừa rủi ro Bitcoin”, lần đầu tiên xác định bitcoin là “hàng hóa ảo đặc thù”, không có tính pháp định, không phải là tiền tệ. Đồng thời, cấm các ngân hàng và tổ chức thanh toán cung cấp dịch vụ cho giao dịch bitcoin.

Thông báo này được ban hành vào thời điểm khá nhạy cảm, ngay sau khi bitcoin vừa lập đỉnh lịch sử khoảng 1130 USD vào cuối tháng 11. Đầu tháng 12, giá bitcoin vẫn dao động trong khoảng 900–1000 USD, nhưng chỉ vài ngày sau khi chính sách được công bố, thị trường đã nhanh chóng hạ nhiệt. Trong suốt tháng 12, giá đóng cửa của bitcoin giảm xuống khoảng 755 USD, mức giảm gần 30% trong tháng.

Trong vài tháng tiếp theo, bitcoin rơi vào giai đoạn điều chỉnh kéo dài, giá chủ yếu dao động trong khoảng 400–600 USD, đợt giảm này từ đỉnh đã chính thức khép lại chu kỳ bull năm 2013. Sau đó, giá bitcoin liên tục dưới 400 USD cho đến cuối năm 2015.

Đợt siết chặt đầu tiên đã dập tắt ngọn lửa cuồng nhiệt ban đầu, đồng thời mở màn cho cuộc đấu giữa “chính sách và thị trường”.

Năm 2017: Lệnh cấm ICO và “cuộc di cư lớn” của sàn giao dịch

Năm 2017 là một năm sôi động tột độ của thị trường crypto, cũng là năm chính sách được thực thi quyết liệt nhất. Ngày 4 tháng 9, bảy bộ ngành ban hành “Thông báo về việc phòng ngừa rủi ro huy động vốn qua phát hành token”, xác định ICO là hành vi huy động vốn bất hợp pháp, yêu cầu đóng cửa toàn bộ sàn giao dịch trong nước. Ngay trong ngày, bitcoin đóng cửa quanh mức 4300 USD. Tuy nhiên, chỉ một tuần sau khi chính sách được công bố, BTC đã có lúc giảm xuống 3000 USD.

Dù đợt siết chặt này đã nhanh chóng chấm dứt vai trò chủ đạo của các sàn giao dịch trong nước, nhưng không thể làm lung lay nền tảng của bull market toàn cầu. Khi hoạt động giao dịch nhanh chóng chuyển ra nước ngoài như Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc..., bitcoin sau giai đoạn thanh lọc đã bật tăng mạnh, từ tháng 10 bắt đầu tăng liên tục, đến tháng 12 năm 2017 giá đóng cửa đã vọt lên 19665 USD.

Đợt siết chặt thứ hai gây chấn động ngắn hạn, nhưng cũng thúc đẩy sự lan tỏa toàn cầu một cách vô hình.

Năm 2019: Siết chặt có chọn lọc tại địa phương

Từ tháng 11 năm 2019, các địa phương như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Đông liên tục rà soát các hoạt động liên quan đến tiền ảo, chuyển sang “siết chặt có chọn lọc tại địa phương”, mức độ không hề giảm. Trong tháng này, giá bitcoin từ hơn 9000 USD đầu tháng giảm xuống khoảng 7700 USD, tâm lý thị trường trở nên ảm đạm.

Nhưng bước ngoặt thực sự diễn ra trong năm tiếp theo. Năm 2020, dưới kỳ vọng halving và dòng tiền toàn cầu dồi dào, bitcoin đã khởi động bull market từ 7000 USD lên hơn 20000 USD, và liền mạch nối tiếp bull market sử thi 2020–2021.

Đợt siết chặt thứ ba, ở một góc độ nào đó, đã dọn đường cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo.

Năm 2021: Phong tỏa toàn diện, cắt điện các mỏ đào

Năm 2021, mức độ siết chặt được đẩy lên đỉnh điểm. Hai sự kiện mang tính biểu tượng đã hoàn toàn tái cấu trúc thị trường crypto toàn cầu. Giữa tháng 5, Ủy ban Tài chính Quốc vụ viện Trung Quốc nhấn mạnh “đánh mạnh vào hoạt động đào và giao dịch bitcoin”. Sau đó, các tỉnh trọng điểm về khai thác như Nội Mông, Tân Cương, Tứ Xuyên lần lượt ban hành chính sách loại bỏ, tạo nên làn sóng “cắt điện máy đào” trên toàn quốc. Ngày 24 tháng 9, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cùng mười bộ ngành khác ban hành “Thông báo về việc tăng cường phòng ngừa và xử lý rủi ro đầu cơ giao dịch tiền ảo”, chính thức xác định mọi hoạt động liên quan đến tiền ảo là hoạt động tài chính bất hợp pháp.

Trong tháng 5, giá bitcoin từ 50000 USD giảm xuống 35000 USD. Sang tháng 6–7, BTC đi ngang trong vùng 30000–40000 USD, tâm lý thị trường xuống đáy, sau đó bitcoin tạo đáy và phục hồi vào tháng 8, tiếp tục tăng nhờ kỳ vọng dòng tiền toàn cầu, cuối cùng lập đỉnh lịch sử gần 68000 USD vào tháng 11.

Đợt siết chặt thứ tư, chính sách có thể vạch ra ranh giới, nhưng không thể ngăn cản sự phân bổ lại toàn cầu của sức mạnh tính toán và vốn.

Năm 2025: Kỳ vọng đảo chiều – Từ “thử nghiệm đổi mới” đến “siết chặt toàn diện”

Câu chuyện quản lý năm 2025 đầy những bước ngoặt kịch tính. Nửa đầu năm, hàng loạt tín hiệu khiến thị trường cảm nhận được “băng đang tan”, tâm lý thận trọng lạc quan lan tỏa trong giới: từ thảo luận về khung phát hành stablecoin tại Hong Kong, đến việc “nho Malu” ở ngoại ô Thượng Hải được đưa lên blockchain, thị trường bắt đầu bàn về “con đường tuân thủ” và “mô hình Trung Quốc”.

Nhưng đến cuối năm, gió đổi chiều đột ngột. Ngày 5 tháng 12, bảy hiệp hội tài chính lớn cùng phát hành cảnh báo rủi ro, thông điệp cốt lõi rất rõ ràng:

• Khẳng định tiền ảo không phải là tiền tệ hợp pháp
• Chỉ đích danh cần đánh mạnh vào coin rác, stablecoin, RWA và các khái niệm nóng
• Không chỉ cấm giao dịch trong nước, mà còn cấm quảng bá, dẫn dắt dòng tiền, quản lý ngày càng chi tiết

Điểm nâng cấp cốt lõi của cảnh báo rủi ro lần này là: Không chỉ nhắc lại tính bất hợp pháp của giao dịch tiền ảo, mà còn lần đầu tiên mở rộng sang các mảng nóng nhất hiện nay (stablecoin, RWA) và các hành vi quảng bá.

Vậy lần này, thị trường sẽ đi về đâu? Khác với trước đây, hiện nay dòng tiền Trung Quốc không còn chi phối thị trường, ETF của Wall Street, vị thế của các tổ chức trở thành lực lượng chủ đạo mới. Có thể thấy, USDT xuất hiện chiết khấu âm, cho thấy nhiều người đang vội vàng đổi sang tiền pháp định để rút khỏi thị trường.

Tiếng nói thị trường: Tổng hợp quan điểm KOL

Nhà báo nổi tiếng Wu Shuo @colinwu từ góc độ thực thi, nhắc nhở mọi người chú ý đến động thái của CEX. Thực tế, xu hướng sẽ phụ thuộc vào việc các nền tảng có hạn chế IP trong nước, đăng ký KYC và chức năng C2C hay không.

Nhà sáng lập XHunt @defiteddy2020 so sánh đại lục và Hong Kong, cho rằng sự đối lập trong chính sách crypto phản ánh định vị thị trường và triết lý quản lý khác nhau.

Đồng sáng lập Solv Protocol @myanTokenGeek cho rằng đợt siết chặt này có thể dẫn đến hai hệ quả: một là người dùng và dự án tăng tốc ra nước ngoài, hai là các kênh xám ngầm sẽ quay trở lại.

Luật sư Liu Honglin, nhà sáng lập Shanghai Mankun Law Firm @Honglin_lawyer bổ sung từ góc độ pháp lý rằng, nhiều dự án RWA thực sự không tuân thủ, núp bóng tuân thủ để huy động vốn, làm giá, bản chất không khác gì lừa đảo. Với những đội ngũ thực sự làm việc nghiêm túc, ra nước ngoài là lựa chọn duy nhất.

OG trong giới crypto @Bitwux cho rằng đây chỉ là việc nhà chức trách xác nhận lại điều mà ngành đã biết từ lâu, tác động hạn chế. Chính sách chủ yếu nhắc lại những điều cũ, trọng tâm có thể là ngăn chặn các kênh xám lan rộng.

Trader độc lập @xtony1314 cho biết lần này do công an chủ trì, không còn là lời nói suông. Nếu sau này bắt đầu thực thi, hạn chế các nền tảng giao dịch, có thể dẫn đến một đợt “tự thoát + dẫm đạp thị trường”.

Trader độc lập @Meta8Mate cho rằng mỗi lần khái niệm quá nóng đều có cảnh báo rủi ro. Năm 2017 là ICO, 2021 là đào coin, lần này đến lượt stablecoin và RWA.

Kết luận: Cơn bão chưa bao giờ ngăn được dòng chảy, nó chỉ thay đổi lộ trình di chuyển

Nhìn lại 12 năm qua, chúng ta có thể thấy rõ một logic chủ đạo liên tục tiến hóa và có mục tiêu rõ ràng:

Chính sách quản lý luôn nhất quán và hợp lý. Một hạt cát của thời đại, rơi xuống vai cá nhân là cả ngọn núi. Ảnh hưởng của chính sách quản lý đối với ngành là điều không cần bàn cãi, nhưng cũng phải thừa nhận: Quản lý nhằm bảo vệ nhà đầu tư khỏi rủi ro tài chính khó kiểm soát, duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính nội địa.

Chính sách thường có “tính thời điểm” rõ rệt. Chính sách thường được ban hành khi thị trường đạt đỉnh hoặc cục bộ quá nóng, nhằm hạ nhiệt rủi ro. Từ cuối bull năm 2013, cơn sốt ICO năm 2017, đỉnh cao đào coin năm 2021, đến nay là cơn sốt stablecoin và RWA, đều như vậy.

Hiệu quả dài hạn của chính sách đang suy giảm. Ngoại trừ đợt siết chặt đầu tiên năm 2013 đã trực tiếp kết thúc chu kỳ bull lúc đó, các lần can thiệp mạnh sau này (2017 đóng cửa sàn, 2021 loại bỏ đào coin) đều không thay đổi xu hướng tăng dài hạn của bitcoin.

Bitcoin đã trở thành một “trò chơi toàn cầu”. ETF của Wall Street, quỹ chủ quyền Trung Đông, tổ chức lưu ký châu Âu, cùng sự đồng thuận của nhà đầu tư nhỏ lẻ toàn cầu, đã tạo thành lực đỡ giá chủ yếu hiện nay.

Một kết luận cốt lõi là: “Phòng thủ nghiêm ngặt ở phương Đông” và “phương Tây dẫn dắt định giá” có thể sẽ trở thành trạng thái bình thường mới của thế giới crypto.