Kredit "tarakanlari" paydo bo‘ldi! AQSH mintaqaviy banklari inqirozi yana yuzaga keladimi?

Davom etayotgan iqtisodiy ma'lumotlar "to'xtatilishi" va savdo urushi keskinligi fonida, investorlar bu hafta tashvishlanish uchun yetarlicha sababga ega edi.

Shundan so'ng, mintaqaviy bank yana bir muammo qo'shdi: ehtimol firibgarlik faoliyatidan kelib chiqqan katta miqdordagi kredit yo'qotilishi. Mahalliy vaqt bilan chorshanba kuni kechqurun e'lon qilingan nazorat hujjatida, Salt Lake Cityda joylashgan Zions Bancorp uchinchi chorak moliyaviy hisobotida 60 million dollar miqdorida kredit yo'qotishlari uchun zaxira ajratishini ma'lum qildi. Bank bu oy oxirida moliyaviy hisobotini e'lon qiladi.

Bank qo'shimcha qildi, ularning taxminan 50 million dollari hech qachon qaytarilmasligi mumkin. Bank ikki qarzdorga nisbatan sudga murojaat qilganini bildirdi, biroq hujjatda ularning ismini ochiqlamadi. Zions bu "yakkalik holat" ekanini ta'kidladi.​

Investorlarning bu gapga ishonmasligi mumkin. Chunki payshanba kuni ertalab, bozor yana bir ogohlantirish oldi, bu safar Western Alliance Bancorp tomonidan.

Phoenixda joylashgan bu bank bitta qarzdorga firibgarlik bo'yicha da'vo qo'zg'atganini, chunki u aylanma kredit uchun yetarli garov taqdim etmaganini ma'lum qildi. Bank, mavjud garov qarzni qoplash uchun yetarli ekaniga ishonishini va bu nizoning ularning moliyaviy natijalariga ta'sir qilmasligini qo'shimcha qildi.

Miqdor jihatidan, bu ma'lumotlar unchalik katta ko'rinmasligi mumkin. Ammo SPI Asset Management kompaniyasi boshqaruvchi hamkori Stephen Innes ta'kidlashicha, investorlarni hozirda ko'proq tashvishga solayotgan narsa shuki, bu "yakkalik" deb atalgan kredit hodisalari endi bir tendensiyaga o'xshay boshladi.

Bu ikki ma'lumot mintaqaviy banklarning aksiyalarini keskin tushirdi, ko'plab shunday kompaniyalar aksiyalariga sarmoya qiladigan SPDR S&P Regional Banking ETF 6.2% ga pasaydi va 10-apreldan beri eng yomon kunlik natijani ko'rsatdi. Hatto yirik moliyaviy kompaniyalar ham bundan qochib qutula olmadi. S&P 500 moliyaviy xizmatlar sektori payshanba kuni 2.8% ga tushdi, bu ham aprel oyidan beri eng katta pasayishdir. Payshanba kuni barcha yirik moliyaviy kompaniyalar aksiyalari pasayishda yopildi.

Bu esa kengroq S&P 500 indeksining 0.6% ga tushishiga olib keldi. Dow Jones bozor ma'lumotlariga ko'ra, bu sotuvlar Chicago Options Exchange Volatility Index (VIX) ni yopilish vaqtida 25 dan yuqoriga ko'tardi va 24-apreldan beri eng yuqori kunlik darajada yopildi.

Yaqinda, ikki mashhur bankrotlik holati banklarga yo'qotishlar keltirgandan so'ng, banklarning kredit yo'qotishlari investorlar tomonidan tobora ko'proq kuzatilmoqda. Avtomobil qismlari yetkazib beruvchi First Brands va ikkilamchi avtomobil kreditlari kompaniyasi Tricolor sentabr oyida bankrot bo'ldi, va banklar potentsial yo'qotishlarni oldindan aniqlay olmaganiga oid ko'plab savollar ochiq qolmoqda.

Seshanba kuni bo'lib o'tgan tahlilchilar bilan telefon konferensiyasida JPMorgan bosh direktori Dimon bu holatni "tarakanlar nazariyasi" bilan ta'rifladi.

"Agar bir dona tarakan ko'rsangiz, ehtimol yana ko'plari bor," dedi Dimon JPMorgan uchinchi chorak moliyaviy hisobotini e'lon qilgandan so'ng. Kompaniya uchinchi chorakda yana yaxshi natija ko'rsatdi, biroq AQShdagi eng yirik aktivlarga ega bank ham Tricolor ga berilgan kreditlar bilan bog'liq 170 million dollar yo'qotishni ochiqladi. Ohio shtatidagi Fifth Third Bancorp ham Tricolor bilan bog'liq yo'qotishlarni ochiqladi.​

Simplify Asset Management portfel menejeri va bosh strateg Michael Green shunday dedi: "Bularning barchasi shuni ko'rsatadiki, odamlar tobora ko'proq xavotirga tushmoqda va anglamoqda, vaziyat odamlar o'ylagandek barqaror emas, hozir esa birin-ketin kredit hodisalarini ko'ryapmiz."

Ko'plab investorlar uchun, 2023-yilda Silicon Valley Bank bankrotligi xotirasi hali ham ancha yangi. Interactive Brokers bosh strateg Steve Sosnick ta'kidlashicha, bu payshanba kuni fond bozoridagi tebranishlar paytida investorlarning qo'rquvli reaksiyasiga sabab bo'lgan bo'lishi mumkin.

Lekin Green tushuntirishicha, so'nggi mintaqaviy banklarning kredit muammolari bilan Silicon Valley Bank hodisasi o'rtasida bir necha muhim farqlar bor.

Silicon Valley Bank bankrotligi bankdan ommaviy pul yechib olish natijasida yuz berdi, o'shanda sug'urta qilinmagan omonatchilar bank juda ko'p kapitalni uzoq muddatli AQSh davlat obligatsiyalariga yo'naltirganini ogohlantirgach, o'z pullarini yechib olishdi. 2022-yilda Federal Reserve agressiv ravishda foiz stavkalarini oshirgach, bu obligatsiyalarning qiymati keskin tushib ketdi. Hozir sodir bo'layotgan voqealarning ildizi esa, banklarning kredit standartlariga va ularning yetarlicha qat'iyligiga shubha bilan bog'liq.

Gibbens Capital Management bosh investitsiya direktori Mark Gibbens ta'kidlashicha, haqiqatan ham xavotirga sabablar bor, lekin investorlar to'liq vahimaga tushishi uchun asos yo'q. Bugungi kunda banklarning kapital holati 2008-yil moliyaviy inqirozidan oldingi davrga qaraganda ancha yaxshi.

Gibbens dedi: "Menimcha, banklar yoki xususiy kredit sohasidagi boshqa ishtirokchilarda yana muammolar bo'lishi mumkin, lekin bu butun moliyaviy tizimga tahdid soladigan tizimli muammo deb o'ylamayman."

Bundan tashqari, Jefferies payshanba kuni yillik investorlar kunini o'tkazdi. Innesning aytishicha, tadbir OAV uchun ochiq bo'lmagan bo'lsa-da, bankning First Brands bankrotligiga bo'lgan risklari qayta ko'rib chiqildi.

Kengroq kredit sohasida ham boshqa bosim belgilar paydo bo'la boshladi, ochiq savdoda bo'lgan obligatsiyalar va ularning mos davlat obligatsiyalari o'rtasidagi farq yaqinda so'nggi o'n yilliklarda eng tor darajaga yetdi. Federal Reserve ma'lumotlariga ko'ra, BB darajadagi obligatsiyalar farqi yaqinda ko'tarila boshladi. Greenning aytishicha, to'lovlarni kechiktirish va defolt darajasining oshishi ham sekuritizatsiya bozorida muammolar keltirib chiqarishi mumkin, bu bozorda iste'molchi qarzlari investorlar uchun mahsulot sifatida yig'iladi va sotiladi.

Xususiy kredit sohasida faoliyat yuritayotgan kompaniyalar, jumladan, soha kashshofi Blue Owl Capital aksiyalari bir necha oydan beri qiynalmoqda.