Odliczanie do podwyżki stóp przez Bank Japonii, czy rynek kryptowalut ponownie powtórzy scenariusz spadków?

Od 2024 roku każda podwyżka stóp procentowych przez Bank Japonii była powiązana ze spadkiem ceny bitcoina o ponad 20%.

Autor: 1912212.eth, Foresight News

Po tym, jak Fed zakończył obniżkę stóp procentowych o 25 punktów bazowych, kolejne ważne wydarzenie makroekonomiczne przyciąga uwagę. Bank Japonii (BOJ) planuje zwołać posiedzenie polityczne w dniach 18-19 grudnia, a oczekiwania rynkowe dotyczące podwyżki stóp osiągnęły szczyt.

Zgodnie z najnowszymi danymi z platformy predykcyjnej Polymarket, prawdopodobieństwo, że BOJ podniesie stopę referencyjną o 25 punktów bazowych podczas tego posiedzenia, wynosi aż 98%, podczas gdy szansa na utrzymanie stóp bez zmian to tylko 2%, a prawdopodobieństwo obniżki lub większej podwyżki jest poniżej 1%. Dane te są zgodne z ankietą Reuters, która pokazuje, że 90% ekonomistów (63 z 70) przewiduje, że BOJ podniesie krótkoterminową stopę procentową z obecnych 0,5% do 0,75%.

Te wskaźniki odzwierciedlają konsensus rynkowy dotyczący ożywienia gospodarczego Japonii i presji inflacyjnej: w listopadzie 2024 roku japoński wskaźnik CPI core wzrósł rok do roku o 2,5%, znacznie powyżej celu BOJ wynoszącego 2%, podczas gdy kurs jena względem dolara amerykańskiego w ostatnim czasie oscyluje wokół poziomu 150, co skłania bank centralny do podjęcia działań mających na celu powstrzymanie dalszego osłabienia jena.

Od 2024 roku Japonia już trzykrotnie podniosła stopy procentowe. W marcu 2024 roku BOJ po raz pierwszy zakończył politykę ujemnych stóp procentowych, podnosząc stopy z -0,1% do 0-0,1%, co oznaczało koniec 17-letniej ery ultra-luźnej polityki pieniężnej. W lipcu 2024 roku BOJ podniósł stopy do 0,25%, wywołując gwałtowne wahania na światowych giełdach i rynku kryptowalut. W styczniu 2025 roku stopy wzrosły do 0,5%, co również wywarło presję na ceny aktywów ryzykownych. Obecnie wycena rynkowa wskazuje, że kolejna podwyżka jest niemal pewna, ale jej potencjalny wpływ wykracza poza Japonię i poprzez złożone mechanizmy transmisji oddziałuje na globalną płynność, zwłaszcza na rynek kryptowalut.

Mechanizm transmisji podwyżek stóp BOJ na rynki globalne

Polityka pieniężna Banku Japonii ma wpływ na cały świat głównie ze względu na ogromną skalę „carry trade na jenie” (yen carry trade). Istotą tej strategii jest to, że inwestorzy pożyczają niskooprocentowanego jena, a następnie inwestują w aktywa o wyższej stopie zwrotu, takie jak amerykańskie obligacje skarbowe, giełda czy kryptowaluty. Według danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS), globalna wartość transakcji carry trade na jenie przekracza 1 bilion dolarów, z czego część środków trafia bezpośrednio na rynek kryptowalut. Gdy BOJ podnosi stopy procentowe, koszt pożyczania jena rośnie, co prowadzi do umocnienia jena (spadek kursu USD/JPY), a inwestorzy są zmuszeni zamykać pozycje arbitrażowe, sprzedając aktywa wysokiego ryzyka, aby spłacić długi w jenach. Powoduje to globalne zacieśnienie płynności, podobne do „odwrotnego luzowania ilościowego”.

W przeszłości mechanizm ten wielokrotnie potęgował zmienność rynków. Po podwyżce stóp w lipcu 2024 roku kurs jena wobec dolara umocnił się z 160 do poniżej 140, wywołując globalną wyprzedaż aktywów o wartości bilionów dolarów. Rynek kryptowalut ucierpiał najbardziej: cena bitcoina spadła z 65 000 dolarów do 50 000 dolarów, co oznacza spadek o 26%; kapitalizacja całego rynku kryptowalut zmniejszyła się o 600 miliardów dolarów. Zdarzenia te nie są odosobnione, lecz stanowią efekt domina wywołany umocnieniem jena: środki arbitrażowe są wycofywane, indeks VIX (indeks strachu) gwałtownie rośnie, a likwidacje lewarowanych pozycji się nasilają.

W obecnych warunkach wpływ ten może być jeszcze bardziej złożony. Chociaż Fed w 2025 roku trzykrotnie obniżył stopy procentowe, sprowadzając federalną stopę funduszy do 4,25%-4,5%, zapewniając globalne wsparcie płynności, to odwrotne zacieśnianie polityki przez BOJ może częściowo zniwelować ten efekt. Rentowność 10-letnich obligacji skarbowych Japonii wzrosła już do 1,95%, znacznie powyżej oczekiwanej stopy politycznej, co pokazuje, że rynek już wcześniej uwzględnił podwyżkę stóp. Jednak jeśli jen dalej się umocni poniżej 140, globalne aktywa ryzykowne będą musiały zostać ponownie wycenione.

Bitcoin jako aktywo o wysokim beta jest bardzo wrażliwy na zmiany płynności. W 2025 roku cena bitcoina spadła z maksymalnego poziomu 120 000 dolarów do około 90 000 dolarów i w okresach zacieśnienia płynności zwykle jest sprzedawany w pierwszej kolejności.

Współzałożyciel Glassnode, Negentropic, napisał: „Rynek nie boi się zacieśniania (podwyżek stóp), lecz niepewności. Normalizacja polityki Banku Japonii przynosi jasne oczekiwania co do globalnego otoczenia finansowego, nawet jeśli w krótkim okresie dźwignia finansowa będzie pod presją. Carry trade na jenie wyraźnie się skurczyły, a zmienność oznacza szanse – bitcoin często umacnia się po uwolnieniu presji politycznej, a nie przed nią. Mniej chaosu, silniejszy sygnał. Wygląda to na przygotowanie do asymetrycznego ryzyka wzrostowego.”

Analityk AndrewBTC, analizując dane historyczne, zauważa, że od 2024 roku każda podwyżka stóp procentowych przez Bank Japonii była powiązana ze spadkiem ceny bitcoina o ponad 20%, na przykład w marcu 2024 roku spadek wyniósł około 23%, w lipcu 2024 roku około 26%, a w styczniu 2025 roku około 31%. Jeśli Bank Japonii podniesie stopy w przyszłym tygodniu, podobne ryzyko spadku może pojawić się ponownie.